Kurbinski ‘jastrebovi’: škola za lopove.

Prethodnih godina, provalne krađe iz domova fudbalera i poznatih ličnosti našle su se na naslovnim stranicama medija u Španiji i Italiji. Među počiniocima je veliki broj mladih muškaraca koji dolaze iz oblasti Kurbin, u Albaniji.

Kurbin je opština 50 kilometara severno od albanske prestonice Tirane. Na zapadu se graniči sa Jadranskim morem. Tokom komunističkog perioda, glavni grad Lač, nekada ruralno područje, razvio se u važan industrijski centar. Posledično, Lač je rangiran kao drugi po važnosti grad na severu Albanije po veličini, stanovništvu i ekonomskom značaju.¹

Međutim, sa padom komunizma početkom devedesetih, fabrike su zatvorene. Nezaposlenost je porasla i mnogi ljudi su otišli u Grčku i Italiju tražeći posao. Opštinu su takođe teško pogodili građanski nemiri koji su zahvatili Albaniju 1997. godine nakon sloma piramidalne šeme. Nasilje je ostavilo u nasleđe kriminal, oružje i kulturu bezakonja.² Ovo je postalo za mlade ljude plodno tlo da se okrenu kriminalnom životu.

Mladi iz Kurbina stekli su reputaciju veštih lopova, pljačkajući luksuzne vile i automobile u Zapadnoj Evropi. Pažnju organa reda i medija u Milanu i Torinu privukli su nakon što su opljačkali nekoliko poznatih ličnosti, uključujući fudbalere.³ Liberalizacija putovanja unutar šengenskog prostora 2010. godine stvorila je Albancima veće mogućnosti za putovanje.⁴ Lopovi iz Kurbina iskoristili su priliku da prošire svoj domet na Andoru, Belgiju, Francusku, Luksemburg, Holandiju, Španiju i Švajcarsku.

Kurbin, grad u Albaniji snažno pogođen nezaposlenošću i nasiljem, postao je leglo provalnika.

Fotografija: Desarta Mejdini.

Mladići koji su se vraćali iz svojih ‘avantura’ u inostranstvu sa skupim automobilima, odećom i nakitom postali su uzor siromašnoj zadivljenoj deci u Kurbinu koja su želela da budu ‘uspešna’ kao njihovi novi heroji.⁵ Do 2015. i 2016. godine pojava je postala toliko raširena na tom području da su neki mladići napustili školu da bi putovali u inostranstvo i bavili se krađom. Mladići sa iskustvom u provalama i pljačkanju preneli su svoje veštine mlađima kroz ono što je postalo de facto škola zločina. Sa ovog regrutnog terena su se okupljali timovi koji su se raspoređivali širom Evrope da bi vršili pljačke.

Medijski propraćene provale u vile poznatih fudbalera iz španskih klubova poput Real Madrida i Barselone dodatno su pojačale mit o lopovima iz Kurbina.⁶ Zbog njihovih brzih i predatorskih veština, mediji su ih prozvali ‘jastrebovima’. Lopovi su postali deo albanske popularne kulture, sa TV emisijama i filmovima koji prikazuju, ponekad satirično, raskošni lopovski način života mladića iz Lača.⁷ Međutim, manje glamuroznim aspektima jastrebova posvećeno je manje pažnje: mladićima ubijenim u automobilskim jurnjavama sa policijom ili onima koji su postali invalidi nakon pada sa visine tokom provale.⁸

Uprkos posebnoj medijskoj pažnji posvećenoj ovom problemu, malo je učinjeno na njegovom rešavanju. Kurbin je i dalje jedno od siromašnijih područja Albanije sa visokim nivoom nezaposlenosti, posebno za mlade.⁹ Situaciju je pogoršao zemljotres u novembru 2019. godine, koji je uništio skoro polovinu svih zgrada u Laču.¹⁰ COVID-19 je dodatno produbio ekonomsku ugroženost. 

Neke od retkih inicijativa koje su preduzete kako bi se mladim ljudima sa Kurbina pružile alternativni putevi potiču iz grupa civilnog društva poput Centra za mlade Sebastija, prikazanog u nastavku.

Napomene