Grupet kriminale të Ballkanit Perëndimor kanë një prani të konsiderueshme në Gjermani.

Vlerësimi i fundit i Europol-it për rrjetet kriminale, i publikuar këtë prill, vë në dukje se grupet e organizuara nga Ballkani Perëndimor kanë një prani të konsiderueshme në BE, veçanërisht në Gjermani.¹ Që nga viti 2020 dhe 2021, shkatërrimi i EncroChat dhe Sky ECC nga agjencitë e zbatimit të ligjit – aplikacione të koduara të mesazheve të favorizuara nga kriminelët – kanë nxitur arrestime,² përfshirë kriminelët nga Ballkani Perëndimor në Gjermani. Këto dhe raste të tjera tregojnë se kriminelët nga Ballkani Perëndimor janë lojtarë aktivë në tregjet e drogës në Gjermani, si dhe në trafikimin e qenieve njerëzore dhe pastrimin e parave; një pamje e vërtetuar nga një ekzaminim i thellë i statistikave të policisë.

Falë të dhënave të mbledhura nga Sky ECC, Milivoj Todoroviç, nga Bosnja dhe Hercegovina, u arrestua në nëntor 2022 në Frankfurt am Main, me dyshimin për trafik droge përmes lidhjeve me klanin Škaljari të Malit të Zi, për të cilin N1 raporton se është një lojtar kryesor në dërgimin e kokainës në dhe nëpër Evropë.³ Në një rast tjetër të bazuar në inteligjencën nga aplikacioni i mesazheve Sky, në korrik 2022 Gjermania ekstradoi Savo Marinkoviçin – i cili tashmë po vuante dënimin me burg për trafik droge – në Bosnje dhe Hercegovinë përmes një njoftimi të kuq të INTERPOL-it, me dyshimin për vrasjen e dy oficerëve policor në vitin 2018 në Sarajevë;⁴ gjykimi i tij ende po vazhdon.⁵

Statistikat e Bundeskriminalamt (Zyra Federale e Policisë Kriminale të Gjermanisë) për 2021 dhe 2022 tregojnë se Shqipëria renditet ndër pesë kontribuesit kryesorë të huaj të kriminelëve të organizuar që veprojnë në Gjermani, duke e vendosur vendin të katërtin pas Turqisë, Polonisë dhe Italisë. Duke vlerësuar grupet e krimit të organizuar sipas kombësisë së anëtarëve të tyre kryesorë, grupet kriminale të udhëhequra nga shqiptarët renditen të dytat pas grupeve kryesisht turke në mesin e rrjeteve të huaja kriminale aktive në Gjermani.⁶

Tabloja është pak më e nuancuar nëse krimi i organizuar i lidhur me drogën ndahet nga rastet e krimit të organizuar në përgjithësi. Grupet e huaja më të përhapura të përfshira në veprat penale të trafikut të drogës janë turqit, polakët dhe shqiptarët. Kur bëhet fjalë për kokainën, shqiptarët përbëjnë kategorinë më të madhe të shkelësve të huaj (15%).⁷ Grupet shqiptare janë gjithashtu lojtarët kryesorë në tregun e kanabisit në Gjermani.⁸

Një arsye për përfshirjen e fuqishme të grupeve të krimit të organizuar shqiptar dhe të Ballkanit Perëndimor në biznesin e drogës dhe ndërmarrjet e tjera kriminale mund të jetë diaspora e madhe e njerëzve nga ish-Jugosllavia dhe Shqipëria që emigruan në Gjermani në vitet 1990. Një tjetër arsye mund të jenë rrjetet që grupet kriminale nga Ballkani Perëndimor mbajnë në portet e Evropës Perëndimore – një portë për kokainën – si dhe heroina dhe kanabisi i trafikuar përmes rrugës ballkanike.

Rrjetet shumëkombëshe polikriminale

Shumica e celulave kriminale nga Ballkani Perëndimor që janë aktive në Gjermani duket se janë pjesë e rrjeteve më të gjera shumëkombëshe, duke hedhur poshtë mitin e një ‘karteli ballkanik’ monolit. Kur policia kombëtare gjermane ose operacionet e përbashkëta përmes Europolit nxjerrin një numër të madh kriminelësh të organizuar, qytetarët e Ballkanit shpesh figurojnë në mesin e të arrestuarve. Për shembull, në maj 2023, Europol koordinoi një operacion ndërkombëtar që rezultoi në arrestimin e 37 personave, disa prej të cilëve ishin nga Ballkani Perëndimor, duke përfshirë një udhëheqës të dyshuar nga Bosnja dhe Hercegovina, i cili tashmë po vuante një dënim katërvjeçar në Itali.⁹ Në qershor 2023, Eurojust dhe Europol mbështetën autoritetet në Gjermani, Itali dhe Holandë në çmontimin e një rrjeti të trafikut të drogës që autoritetet thonë se përbëhej kryesisht nga shtetas shqiptarë; Janë arrestuar 35 të dyshuar. Ky rrjet kriminal akuzohet për trafik kokaine dhe kanabis me një vlerë tregu të kombinuar prej më shumë se 1 miliard euro nga Amerika e Jugut në Evropë.¹⁰

Një operacion ndërkombëtar i zbatimit të ligjit në maj 2023 rezultoi në arrestimin në të gjithë Evropën të 37 anëtarëve të një grupi kriminal, mes tyre shtetas të Ballkanit Perëndimor.

Foto: Europol

Në tetor 2023, një rrjet i madh i trafikut të drogës u thye kur dhjetëra të dyshuar u arrestuan dhe disa qindra kilogramë kokainë u kapën nga një rrjet që përfshin shtetet federale gjermane të Hessen, Rhine-Westphalia veriore, Baden-Württemberg, si dhe Kroacia dhe Polonia. Në mesin e të arrestuarve ishin shtetas të Kroacisë, Serbisë, Bullgarisë, Maqedonisë së Veriut dhe Malit të Zi.¹¹ Në shkurt 2024, autoritetet italiane dhe shqiptare, në përpjekje të përbashkëta të ndihmuara nga Eurojust dhe Europol, kryen një operacion të madh që çoi në arrestimin e 59 të dyshuarve, përfshirë individë në Shqipëri, Itali, Gjermani dhe Mbretërinë e Bashkuar. Ky rrjet akuzohet për kontrabandë të heroinës, kokainës, hashashit dhe kanabisit në Gjermani dhe Spanjë duke përdorur automjete të pajisura me hapësira të fshehura.¹² Këto operacione tregojnë se si Gjermania është një treg i madh i shitjes me pakicë për drogën, si dhe një pikë e rëndësishme transporti për transaksionet me shumicë të kokainës për shpërndarje brenda Evropës dhe më gjerë.

Rastet e lartpërmendura tregojnë qartë se rrjetet kriminale gjithnjë e më shumë bashkëpunojnë përtej kufijve etnikë, duke kapërcyer ndarjet tradicionale në përfitim të të gjitha rrjeteve të përfshira. Rastet tregojnë gjithashtu natyrën transnacionale të rrjeteve. Për shembull, në rastin e kokainës, grupet e organizuara kriminale nga Ballkani Perëndimor kanë kontakte të mira me grupet kriminale në burimin e furnizimit në Amerikën Latine, pikat e shpërndarjes me shumicë (përfshirë portin e Hamburgut) dhe vendndodhjet e shpërndarjes me pakicë në vende të tjera evropiane.

Grupet kriminale ballkanike dihet se kanë lidhje të mira me organizatat mafioze italiane dhe turke. Në përgjithësi, ata njihen si sipërmarrës të zgjuar në tregtinë e drogës. Sipas një ish-zyrtari të Administratës Amerikane të Zbatimit të Drogës, kriminelët nga Ballkani janë “më se të lumtur të punojnë me izraelitët, holandezët, suedezët, dominikanët dhe kinezët … [Ata] punojnë me të gjithë”.¹³

Ekosistemet kriminale dallojnë në mënyrë të konsiderueshme në të gjithë Gjermaninë. Ndërsa në disa qytete të ashtuquajturat me bazë klanore – zakonisht arabe, turke ose kurde – mbizotërojnë rrjetet e krimit të organizuar (p.sh. në Berlin), në të tjera grupet e dominuara nga Shqipëria ose të Ballkanit Perëndimor kontrollojnë një pjesë të konsiderueshme të tregjeve të jashtëligjshme fitimprurëse (p.sh. në Hamburg).¹⁴ Edhe në qytetet e mëdha si Berlini dhe Frankfurt am Main, ku grupet ballkanike janë partnerë të vegjël, ata me sa duket janë të aftë për të lidhur marrëveshje me grupe më të fuqishme.¹⁵

Në Hamburg, organizatat shqiptare, serbe dhe malazeze konsiderohen gjerësisht si grupet më të fuqishme, veçanërisht ato të përfshira në trafikun e kokainës, ndërsa grupet e përbëra kryesisht nga shtetas nga Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Bosnja dhe Hercegovina konsiderohen më shumë si fiksues ose të angazhuar në transport.¹⁶ Grupet kroate të krimit të organizuar kanë një prani të madhe në Gjermani, sërish pjesërisht që rrjedh nga diaspora e madhe kroate që u rrit si rezultat i migrimit gjatë luftërave në Jugosllavi në vitet 1990.

Ndërsa grupet kriminale nga Ballkani Perëndimor duket se janë në gjendje të punojnë mirë me grupe të përbëra nga njerëz të kombësive të ndryshme, ata gjithashtu kanë një reputacion për dhunë. Sipas të dhënave federale të vitit 2023, shkelësit shqiptarë renditen në vendin e katërt për sa i përket numrit të të dyshuarve të gjetur të armatosur kur arrestohen për vepra penale të lidhura me trafikun e drogës.¹⁷ Dhuna e organizuar në Gjermani ndonjëherë rrjedh nga mosmarrëveshjet midis grupeve nga Ballkani, siç është konflikti i përgjakshëm midis organizatës Škaljari dhe Kavaçit, një tjetër klan malazez.¹⁸ Në maj 2019, për shembull, dy burra u vranë në Forst, Gjermani, në një incident që thuhet se lidhet me atë luftë klanore.¹⁹

Lloje tjera të krimit

Përveç trafikut të drogës, grupet kriminale nga Ballkani Perëndimor dyshohet se janë të përfshirë në shantazh dhe trafikim të qenieve njerëzore, veçanërisht për shfrytëzim seksual. Individë nga Ballkani Perëndimor kanë qenë aktivë në bandat e jashtëligjshme të motoçikletave në Gjermani.²⁰ Vëmendje e veçantë mediatike është përqendruar te banda e motoçikletave United Tribuns, e cila u themelua në vitin 2004 nga Armin Çulum,²¹ një ish-boksier me origjinë boshnjake. Shumë nga anëtarët e bandës e kanë origjinën nga Bosnja ose pjesë të tjera të Ballkanit Perëndimor. Grupi, i njohur gjithashtu si Vëllezërit Ballkanikë Herkunft,²² u bë i njohur për trafikimin e qenieve njerëzore, veçanërisht për shfrytëzimin seksual, si dhe për atentatet.²³ Ata madje konkurruan me kapitujt lokalë të Hells Angels dhe Bandidos. Në vitin 2022, Gjermania ndaloi United Tribuns me arsyetimin se grupi përbënte kërcënim të rëndë publik dhe ishte përgjegjës për një sërë aktesh kriminale.²⁴

Në shkurt të vitit 2022, policia gjermane çmontoi një rrjet hajdutësh makinash nga Bosnja dhe Hercegovina, të cilët dyshoheshin se kishin vjedhur makina luksoze me vlerë 1.5 milionë euro, kryesisht në Saksoninë e Ulët, Rhine-Westfalen veriore dhe Hessen.²⁵ Në prill të vitit 2023, gjashtë serbë u arrestuan në Berlin për vjedhje të makinave luksoze.²⁶

Në shkurt 2024, policia në Darmstadt shkatërroi një rrjet të dyshuar kriminal të shtetasve ballkanikë, të cilët ishin përfshirë në kontrabandën e njerëzve në Gjermani për punësim të jashtëligjshëm, kryesisht në kantiere ndërtimi. Në lidhje me këtë rast janë arrestuar tre shtetas serbë dhe tre kroatë, si dhe një malazez, një gjerman dhe një shtetas i Bosnjë-Hercegovinës, nën dyshimin për shmangie tatimore në vlerë prej 10.4 milionë euro.²⁷

Aktorët kriminalë nga Ballkani Perëndimor janë gjithashtu të përfshirë në pastrimin e parave, ose duke lëvizur paratë e fituara në Gjermani përsëri në Ballkan ose duke investuar fitimet e tyre të jashtëligjshme në biznese të ligjshme, pasuri të paluajtshme ose kriptovaluta.²⁸ Autoritetet gjermane e kanë pasur të vështirë të kuptojnë plotësisht shtrirjen e pastrimit të parave, por ata besojnë se është rritur midis 2021 dhe 2022. Grupet e organizuara kriminale në Gjermani grumbulluan të paktën 998 milionë euro të ardhura të jashtëligjshme dhe investuan rreth 45% të fondeve në kriptovaluta për të pastruar fitimet, sipas të dhënave të rastit të përpiluara nga autoritetet. Për më tepër, në vitin 2022, nga 19 hetime kombëtare aktive për pastrim parash, një përfshinte një grup të organizuar kriminal të dominuar nga shqiptarët dhe një tjetër nga individë nga Bosnja dhe Hercegovina.²⁹

Përfundime

Policia ka bërë përparim të rëndësishëm pas dekriptimit të aplikacionit Sky ECC dhe hetimet në vazhdim pritet të rezultojnë në arrestime të tjera të kriminelëve ballkanikë që veprojnë në Gjermani. Megjithatë, mbetet nevoja për më shumë hetime të përbashkëta të zbatimit të ligjit, duke përfshirë agjencitë nga Ballkani Perëndimor dhe bashkëpunim të zgjeruar ndërmjet prokurorive rajonale. Për më tepër, numri i madh i shtetasve të Ballkanit Perëndimor me shtetësi të dyfishtë që punojnë në BE, veçanërisht në Gjermani, ndërlikon përpjekjet e zbatimit të ligjit për të gjurmuar aktivitetet kriminale, veçanërisht në drejtim të pastrimit të parave dhe kontrabandës së parave në Ballkan. Nevoja për një shtysë më të madhe theksohet nga Indeksi Global i Krimit të Organizuar i Iniciativës Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional. Qëndrueshmëria e Gjermanisë ndaj krimit të organizuar, megjithëse relativisht e lartë, është në rënie; rezultati i vendit në këtë metrikë ra nga 7.67 në 2021 në 7.50 në 2023.³⁰

Shënime